Deprem İlahi İkazdır – On Dördüncü Sözün Zeyli – Cumartesi Dersleri 14. 7.

https://dersdunyasi.net/ olarak düzenlemiş olduğumuz Cumartesi Derslerinde bu hafta “Deprem İlahi İkazdır” konusu işlenmektedir. Üstad Bediüzzaman Said Nursi’nin Risale-i Nur Külliyatı’ndan Sözler isimli eserinden On Dördüncü Sözün Zeyli.

Deprem İlahi İkazdır - On Dördüncü Sözün Zeyli - Cumartesi Dersleri 14. 7.
Deprem İlahi İkazdır – On Dördüncü Sözün Zeyli – Cumartesi Dersleri 14. 7.

KISA VİDEO

UZUN VİDEO

On Dördüncü Sözün Zeyli

 اِذَا زُلْزِلَتِ اْلاَرْضُ زِلْزَالَهَا     وَاَخْرَجَتِ اْلاَرْضُ اَثْقَالَهَا     وَقَالَ اْلاِنْسَانُ مَا لَهَا     يَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ اَخْبَارَهَا     بِاَنَّ رَبَّكَ اَوْحٰى لَهَا .. الخ     1

ŞU SÛRE kat’iyen ifade ediyor ki, küre-i arz, hareket ve zelzelesinde vahiy ve ilhama mazhar olarak emir tahtında depreniyor. Bazan da titriyor.

Mânevî ve ehemmiyetli bir canipten, şimdiki zelzele münasebetiyle, altı yedi cüz’î suale karşı, yine mânevî ihtar yardımıyla cevapları kalbe geldi. Tafsilen yazmak kaç defa niyet ettimse de izin verilmedi. Yalnız icmalen kısacık yazılacak.

Birinci sual: Bu büyük zelzelenin maddî musibetinden daha elîm, mânevî bir musibeti olarak, şu zelzelenin devamından gelen korku ve meyusiyet, ekser halkın ekser memlekette gece istirahatini selb ederek dehşetli bir azap vermesi nedendir?

Yine mânevî cevap: Şöyle denildi ki, Ramazan-ı Şerifin teravih vaktinde kemâl-i neş’e ve sürurla, sarhoşçasına, gayet heveskârâne şarkıları ve bazan kızların sesleriyle, radyo ağzıyla bu mübarek merkez-i İslâmiyetin her köşesinde cazibedârâne işittirilmesi, bu korku azabını netice verdi.

İkinci sual: Niçin gâvurların memleketlerinde bu semâvî tokat başlarına gelmiyor, bu biçare Müslümanlara iniyor?

Elcevap: Büyük hatalar ve cinayetler tehirle büyük merkezlerde ve küçücük cinayetler tâcille küçük merkezlerde verildiği gibi, mühim bir hikmete binaen,


Dipnot-1

“Ne zaman ki yer müthiş bir sarsıntıyla sarsılır. Ve yeryüzü bütün ağırlıklarını dışarı çıkarır. Ve insan ‘Ne oluyor buna?’ der. O gün yeryüzü, üzerinde herkesin ne iş yaptığını haber verir. Çünkü Rabbin ona konuşmasını emretmiştir.” Zilzal Sûresi, 99:1-5.


biçare: çaresiz
binaen: –dayanarak
canip: yön, taraf
cazibedârâne: çekici, baştan çıkarıcı bir şekilde
cüz’î: küçük (bk. c-z-e)
ekser: pekçok (bk. k-s̱-r)
elîm: acı veren, üzücü
emir tahtında: emir altında
heveskârâne: hevesli bir şekilde, nefsin arzu ve isteklerine uyarak
hikmet: sebep, gaye, fayda (bk. ḥ-k-m)
icmalen: kısaca, özetle (bk. c-m-l)
ihtar: hatırlatma
kat’iyen: kesinlikle
kemâl-i neş’e ve sürur: tam bir neşe ve sevinç (bk. k-m-l)
küre-i arz: yerküre, dünya
mazhar: yansıma ve görünme yeri (bk. ẓ-h-r)
merkez-i İslâmiyet: İslâm merkezi (bk. s-l-m)
meyusiyet: ümitsizlik
mübarek: bereketli, uğurlu (bk. b-r-k)
mühim: önemli
musibet: felaket, belâ
selb etme: ortadan kaldırma
semavî: vahiyle gelen (bk. s-m-v)
tâcil: çabuklaştırma
tafsilen: ayrıntılı olarak
tehir: erteleme, sonraya bırakma
vahiy/ilham: Allah tarafından varlıklara verilmiş duygu; yaratılışa ait kalbe doğuş (bk. v-ḥ-y)
zelzele: deprem, sarsıntı
zeyl: ilâve, ek

ehl-i küfrün cinayetlerinin kısm-ı âzamı Mahkeme-i Kübrâ-yı Haşre tehir edilerek, ehl-i imanın hataları kısmen bu dünyada cezası verilir. HAŞİYE-1

Üçüncü sual: Bazı eşhâsın hatasından gelen bu musibet bir derece memlekette umumî şekle girmesinin sebebi nedir?

Elcevap: Umumî musibet, ekseriyetin hatasından ileri gelmesi cihetiyle, ekser nâsın o zalim eşhâsın harekâtına fiilen veya iltizamen veya iltihaken taraftar olmasıyla mânen iştirak eder, musibet-i âmmeye sebebiyet verir.

Dördüncü sual: Madem bu zelzele musibeti hataların neticesi ve keffâretü’z-zünubdur. Masumların ve hatasızların o musibet içinde yanması nedendir? Âdaletullah nasıl müsaade eder?

Yine mânevî canipten elcevap: Bu mesele sırr-ı kadere taallûk ettiği için, Risale-i Kadere havale edip, yalnız burada bu kadar denildi:

وَاتَّقُوا فِتْنَةً لاَ تُصِيبَنَّ الَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْكُمْ خَۤاصَّةً     1

Yani, “Bir belâ, bir musibetten çekininiz ki, geldiği vakit yalnız zalimlere mahsus kalmayıp masumları da yakar.”

Şu âyetin sırrı şudur ki: Bu dünya bir meydan-ı tecrübe ve imtihandır ve dar-ı teklif ve mücahededir. İmtihan ve teklif, iktiza ederler ki, hakikatler perdeli kalıp, ta müsabaka ve mücahede ile Ebu Bekir’ler âlâ-yı illiyyîne çıksınlar ve Ebu Cehil’ler esfel-i sâfilîne girsinler. Eğer masumlar böyle musibetlerde sağlam kalsaydılar, Ebu Cehil’ler, aynen Ebu Bekir’ler gibi teslim olup, mücahede ile mânevî terakki kapısı kapanacaktı ve sırr-ı teklif bozulacaktı.

Madem mazlum zalim ile beraber musibete düşmek hikmet-i İlâhiyece lâzım geliyor. Acaba o biçare mazlumların rahmet ve adaletten hisseleri nedir?


Haşiye-1

Hem Rus gibi olanlar (Bu tâbir SSCB dönemi Rusya’sına aittir), mensuh ve tahrif edilmiş bir dini terk etmekle, hak ve ebedî ve kabil-i nesh olmayan bir dine ihanet etmek derecesinde gayretullaha dokunmadığından, zemin şimdilik onları bırakıp bunlara hiddet ediyor.

Dipnot-1

Enfâl Sûresi, 8:25.


adaletullah: Allah’ın adaleti (bk. a-d-l)
âlâ-yı illiyyîn: yücelerin en yücesi
biçare: çaresiz
canip: taraf, yön
cihet: yön, taraf
dar-ı teklif ve mücahede: sorumluluk ve mücadele yeri (bk. c-h-d)
ebedî: sonsuz (bk. e-b-d)
Ebu Bekir: (bk. bilgiler)
Ebu Cehil: (bk. bilgiler)
ehl-i iman: iman edenler, mü’minler (bk. e-m-n)
ehl-i küfür: küfür ehli, inanmayanlar (bk. k-f-r)
ekseriyet: çoğunluk (bk. k-s̱-r)
esfel-i sâfilin: aşağıların en aşağısı
eşhâs: şahıslar, kişiler
fiilen: davranışla (bk. f-a-l)
gayretullah: Allah’ın hak dinini koruma sıfatı (bk. ğ-y-r)
hak: doğru, gerçek (bk. ḥ-ḳ-ḳ)
hakikat: gerçek, doğru (bk. ḥ-ḳ-ḳ)
harekât: hareketler, davranışlar
haşiye: dipnot, açıklayıcı not
hikmet-i İlâhî: Allah’ın herşeyi belirli gayelere yönelik olarak, mânâlı, faydalı ve tam yerli yerinde yaratması (bk. ḥ-k-m; e-l-h)
iktiza: gerektirme
iltihaken: katılarak
iltizamen: taraftar olarak
iştirak: ortak olma, katılma
kabil-i nesh olmayan: hükmü kaldırılamayan
keffâretü’z-zünub: günahlara keffaret, günahların bağışlanmasına vesile
kısm-ı âzam: büyük kısım (bk. a-ẓ-m)
Mahkeme-i Kübrâ-yı Haşr: öldükten sonra âhirette Allah’ın huzurunda kurulacak olan büyük mahkeme (bk. ḥ-k-m; k-b-r; ḥ-ş-r)
mazlum: zulme uğrayan (bk. ẓ-l-m)
mensuh: hükmü yürürlükten kalkmış olan
meydan-ı tecrübe ve imtihan: deneme ve imtihan meydanı
mücahede: nefisle mücadele, cihad (bk. c-h-d)
müsabaka: yarışma
musibet-i âmme: büyük ve genel musibet
nâs: insanlar
rahmet: şefkat, merhamet (bk. r-ḥ-m)
Risale-i Kader: Kader Risalesi (Yirmi Altıncı Söz) (bk. r-s-l; ḳ-d-r)
sır: gizli gerçek, gizem
sırr-ı kader: kader sırrı (bk. ḳ-d-r)
sırr-ı teklif: kulluk sırrı, insanların Allah tarafından görevlendirilerek dünyaya gönderilmesinin anlamı
taallûk etmek: ilgili olmak
tahrif edilmek: değiştirilmek, bozulmak
tehir: erteleme, sonraya bırakma
teklif: görev yükleme, sorumluluk
terakki: ilerleme
zelzele: deprem, sarsıntı

Bu suale karşı, cevaben denildi ki: O musibetteki gazap ve hiddet içinde, onlara bir rahmet cilvesi var. Çünkü o masumların fâni malları, onların hakkında sadaka olup bâki bir mal hükmüne geçtiği gibi, fâni hayatları dahi bir bâki hayatı kazandıracak derecede bir nevi şehadet hükmünde olarak, nisbeten az ve muvakkat bir meşakkat ve azaptan büyük ve daimî bir kazancı kazandıran bu zelzele, onlar hakkında ayn-ı gazap içinde bir rahmettir.

Beşinci sual: Âdil ve Rahîm, Kadîr ve Hakîm, neden hususî hatalara hususî ceza vermeyip koca bir unsuru musallat eder? Bu hal cemâl-i rahmetine ve şümul-u kudretine nasıl muvafık düşer?

Elcevap: Kadîr-i Zülcelâl herbir unsura çok vazifeler vermiş ve herbir vazifede çok neticeler verdiriyor. Bir unsurun birtek vazifesinde bir tek neticesi çirkin ve şer ve musibet olsa da, sair güzel neticeler, bu neticeyi de güzel hükmüne getirir. Eğer bu tek çirkin netice vücuda gelmemek için, insana karşı hiddete gelmiş o unsur o vazifeden men edilse, o vakit o güzel neticeler adedince hayırlar terk edilir; ve lüzumlu bir hayrı yapmamak şer olması haysiyetiyle, o hayırlar adedince şerler yapılır—ta birtek şer gelmesin gibi, gayet çirkin ve hilâf-ı hikmet ve hilâf-ı hakikat bir kusurdur. Kudret ve hikmet ve hakikat, kusurdan münezzehtirler. Madem bir kısım hatalar, unsurları ve arzı hiddete getirecek derecede bir şümullü isyandır ve çok mahlûkatın hukukuna bir tahkirli tecavüzdür. Elbette, o cinayetin fevkalâde çirkinliğini göstermek için, koca bir unsura, küllî vazifesi içinde, “Onları terbiye et” diye emir verilmesi ayn-ı hikmettir ve adalettir ve mazlumlara ayn-ı rahmettir.

Altıncı sual: Zelzele, küre-i arzın içinde inkılâbât-ı madeniyenin neticesi olduğunu ehl-i gaflet işâa edip, adeta tesadüfî ve tabiî ve maksatsız bir hadise nazarıyla bakarlar. Bu hadisenin mânevî esbabını ve neticelerini görmüyorlar, ta ki intibaha gelsinler. Bunların istinad ettiği maddenin bir hakikati var mıdır?


Âdil: adaletle iş gören, sonsuz adalet sahibi Allah (bk. a-d-l)
arz: yer, dünya
ayn-ı gazap: hiddetin, öfkenin kendisi
ayn-ı hikmet ve adalet: hikmet ve adaletin tâ kendisi (bk. ḥ-k-m; a-d-l)
ayn-ı rahmet: rahmetin tâ kendisi (bk. r-ḥ-m)
bâki: devamlı, kalıcı (bk. b-ḳ-y)
cemâl-i rahmet: rahmetin güzelliği (bk. c-m-l; r-ḥ-m)
cilve: yansıma, görüntü (bk. c-l-y)
ehl-i gaflet: âhiretten habersiz, mânevî sorumluluklarına karşı duyarsız kimseler (bk. ğ-f-l)
esbab: sebepler (bk. s-b-b)
fâni: geçici, yok olucu (bk. f-n-y)
fevkalâde: olağanüstü
gazap: öfke, kızgınlık
hakikat: gerçek, doğru (bk. ḥ-ḳ-ḳ)
Hakîm: herşeyi hikmetle, belirli gayelere yönelik olarak, mânâlı, faydalı ve tam yerli yerinde yaratan Allah (bk. ḥ-k-m)
haysiyet: itibar
hikmet: herşeyin belirli gayelere yönelik olarak, mânâlı, faydalı ve tam yerli yerinde olması (bk. ḥ-k-m)
hilâf-ı hakikat: gerçeğe aykırı (bk. ḥ-ḳ-ḳ)
hilâf-ı hikmet: yaratılıştaki hikmete, İlâhî gayeye zıt (bk. ḥ-k-m)
inkılâbât-ı madeniye: madenlerin alt üst olması, değişmesi
intibah: uyanış
işâa etme: yayma, duyurma
istinad: dayanma (bk. s-n-d)
Kadîr: herşeye gücü yeten, sonsuz güç ve kudret sahibi Allah (bk. ḳ-d-r)
Kadîr-i Zülcelâl: sonsuz haşmet ve yücelik sahibi ve herşeye gücü yeten Allah (bk. ḳ-d-r; ẕü; c-l-l)
kudret: güç, kuvvet, iktidar (bk. ḳ-d-r)
küllî: büyük, çok (bk. k-l-l)
küre-i arz: yerküre, dünya
mahlûkat: yaratıklar (bk. ḫ-l-ḳ)
maksat: gaye (bk. ḳ-ṣ-d)
mazlum: zulme uğramış (bk. ẓ-l-m)
men edilme: yasaklanma
meşakkat: zahmet, sıkıntı
münezzeh: kusur ve eksiklikten uzak, temiz (bk. n-z-h)
musallat: sataşma
muvafık: uygun
muvakkat: geçici
nazarıyla: gözüyle, bakışıyla
nevi: çeşit, tür
nisbeten: oranla, kıyasla (bk. n-s-b)
Rahîm: sonsuz merhamet ve şefkat sahibi olan Allah (bk. r-ḥ-m)
rahmet: şefkat, merhamet (bk. r-ḥ-m)
sadaka: Allah rızası için ihtiyaç sahibi kişilere yapılan yardım
sair: diğer
şer: kötülük
şümul: kapsam
şümul-u kudret: kudretin herşeyi kaplaması (bk. ḳ-d-r)
tabiî: tabiat gereği, kendiliğinden (bk. ṭ-b-a)
tahkir: hakaret, aşağılama
tecavüz: haddi aşma, ileri gitme
tesadüfî: rastgele, tesadüfen
vücud: varlık (bk. v-c-d)
zelzele: deprem, sarsıntı

Elcevap: Dalâletten başka hiçbir hakikati yoktur. Çünkü, her sene elli milyondan ziyade münakkaş, muntazam gömlekleri giyen ve değiştiren küre-i arzın üstünde binler envâın birtek nev’i olan, meselâ sinek taifesinden hadsiz efradından birtek ferdin yüzer âzâsından birtek uzvu olan kanadının kast ve irade ve meşiet ve hikmet cilvesine mazhariyeti ve ona lâkayt kalmaması ve başıboş bırakmaması gösteriyor ki, değil hadsiz zîşuurun beşiği ve anası ve mercii ve hâmisi olan koca küre-i arzın ehemmiyetli ef’al ve ahvali, belki hiçbir şeyi—cüz’î olsun küllî olsun—irade ve ihtiyar ve kasd-ı İlâhî haricinde olmaz. Fakat Kadîr-i Mutlak, hikmetinin muktezasıyla, zahir esbabı tasarrufatına perde ediyor. Zelzeleyi irade ettiği vakit, bazan da bir madeni harekete emredip ateşlendiriyor.

Haydi, madenî inkılâbat dahi olsa, yine emir ve hikmet-i İlâhî ile olur, başka olamaz. Meselâ bir adam bir tüfekle birisini vurdu. Vuran adama hiç bakılmasa, yalnız fişekteki barutun ateş alması noktasına hasr-ı nazar edip biçare maktulün büs bütün hukukunu zayi etmek ne derece belâhet ve divaneliktir. Aynen öyle de, Kadîr-i Zülcelâlin musahhar bir memuru, belki bir gemisi, bir tayyaresi olan küre-i arzın içinde bulunan ve hikmet ve irade ile iddihar edilen bir bombayı, “Ehl-i gaflet ve tuğyanı uyandırmak için ateşlendir” diye olan emr-i Rabbânîyi unutmak ve tabiata sapmak, hamâkatin en eşneidir.

Altıncı sualin tetimmesi ve haşiyesi: Ehl-i dalâlet ve ilhad, mesleklerini muhafaza ve ehl-i imanın intibahlarına mukabele ve mümanaat etmek için, o derece garip bir temerrüd ve acip bir hamâkat gösteriyorlar ki, insanı insaniyetten pişman eder. Meselâ, bu âhirde beşerin bir derece umumiyet şeklini alan zulümlü, zulümatlı isyanından, kâinat ve anâsır-ı külliye kızdıklarından; ve Hâlık-ı Arz ve Semâvât


âhir: son (bk. e-ḫ-r)
ahval: haller, vaziyetler
anâsır-ı külliye: büyük unsurlar; toprak, hava, su, ateş (bk. k-l-l)
âzâ: organlar
belâhet: aptallık
beşer: insan
biçare: çaresiz
cilve: görünüm, yansıma (bk. c-l-y)
cüz’î: az, küçük (bk. c-z-e)
dalâlet: hak yoldan sapkınlık, inançsızlık (bk. ḍ-l-l)
divanelik: delilik, akılsızlık
ef’al: fiiller, işler (bk. f-a-l)
efrad: fertler, bireyler (bk. f-r-d)
ehl-i dalâlet ve ilhad: sapıklık ve inkâr ehli, dinsizler (bk. ḍ-l-l)
ehl-i gaflet ve tuğyan: gaflete dalanlar ve zulüm ve taşkınlıkta çok ileri gidenler (bk. ğ-f-l; ṭ-ğ-y)
ehl-i iman: iman edenler, mü’minler (bk. e-m-n)
emr-i Rabbânî: herşeyi terbiye edip idaresi ve egemenliği altında bulunduran Allah’ın emri (bk. r-b-b)
envâ: çeşitler, türler
esbab: sebepler (bk. s-b-b)
eşne: en çirkin ve fena, iğrenç
hadsiz: sayısız
hakikat: gerçek, doğru (bk. ḥ-ḳ-ḳ)
Hâlık-ı Arz ve Semavat: gökleri ve yeri yaratan Allah (bk. ḫ-l-ḳ; s-m-v)
hamâkat: ahmaklık
hâmi: koruyucu
hariç: dış
hâşiye: dipnot, açıklayıcı not
hasr-ı nazar etmek: bakışı tek bir yere yöneltmek (bk. n-ẓ-r)
hikmet: herşeyin belirli gayelere yönelik olarak, mânâlı, faydalı ve tam yerli yerinde olması (bk. ḥ-k-m)
hikmet-i İlâhî: Allah’ın herşeyi belirli gayelere yönelik olarak, mânâlı, faydalı ve tam yerli yerinde yaratması (bk. ḥ-k-m; e-l-h)
iddihar edilmek: biriktirilmek, depolanmak
ihtiyar: irade, istek, tercih (bk. ḫ-y-r)
inkılâbat: inkılaplar, büyük değişimler
intibah: uyanış
irade: istek, tercih, dileme (bk. r-v-d)
Kadîr-i Mutlak: sınırsız güç ve kudret sahibi, herşeye gücü yeten Allah (bk. ḳ-d-r; ṭ-l-ḳ)
Kadîr-i Zülcelâl: sonsuz yücelik ve haşmet sahibi ve herşeye gücü yeten, sonsuz kudret sahibi Allah (bk. ḳ-d-r; ẕü; c-l-l)
kâinat: evren, yaratılmış herşey (bk. k-v-n)
kasd-ı İlâhî: Allah’ın kasdı, isteği, hedefi (bk. ḳ-ṣ-d; e-l-h)
küllî: çok, büyük (bk. k-l-l)
küre-i arz: yerküre, dünya
lâkayt: duyarsız, ilgisiz
maktul: öldürülen
mazhariyet: sahip olma, üzerinde gösterme (bk. ẓ-h-r)
merci: başvurulacak, sığınılacak yer
meşiet: dileme, irade, istek
meslek: gidilen yol, usul
mukabele: karşılık
mukteza: gerektirme
mümanaat etmek: engel olmak
münakkaş: nakışlı (bk. n-ḳ-ş)
muntazam: düzenli (bk. n-ẓ-m)
musahhar: emir altına girmiş, boyun eğmiş
nev’: çeşit, tür
taife: topluluk, grup
tasarrufat: faaliyetler, uygulamalar (bk. ṣ-r-f)
temerrüd: inat etme
tetimme: ek, tamamlayıcı not
umumiyet: genellik
uzuv: organ
zahir: görünen (bk. ẓ-h-r)
zayi: ziyan, kayıp
zelzele: deprem, sarsıntı
zîşuur: şuur sahibi, bilinçli (bk. ẕî; ş-a-r)
ziyade: fazla, çok
zulümatlı: karanlıklı (bk. ẓ-l-m)

dahi, değil hususî bir Rububiyet, belki bütün kâinatın, bütün âlemlerin Rabbi ve Hâkimi haysiyetiyle, küllî ve geniş bir tecellî ile, kâinatın heyet-i mecmuasında ve Rububiyetin daire-i külliyesinde nev-i insanı uyandırmak ve dehşetli tuğyanından vazgeçirmek ve tanımak istemedikleri Kâinat Sultanını tanıttırmak için, emsalsiz, kesilmeyen bir su, hava ve elektrikten, zelzeleyi, fırtınayı ve harb-i umumî gibi umumî ve dehşetli âfâtı nev-i insanın yüzüne çarparak onunla hikmetini, kudretini, adaletini, kayyumiyetini, iradesini ve hâkimiyetini pek zahir bir surette gösterdiği halde; insan suretinde bir kısım ahmak şeytanlar ise, o küllî işârât-ı Rabbâniyeye ve terbiye-i İlâhiyeye karşı eblehâne bir temerrüdle mukabele edip diyorlar ki, “Tabiattır, bir madenin patlamasıdır, tesadüfîdir. Güneşin harareti elektrikle çarpmasıdır ki, Amerika’da beş saat bütün makineleri durdurmuş ve Kastamonu vilâyeti cevvinde ve havasında semâyı kızartmış, yangın suretini vermiş” diye, mânâsız hezeyanlar ediyorlar.

Dalâletten gelen hadsiz bir cehalet ve zındıkadan neş’et eden çirkin bir temerrüd sebebiyle, bilmiyorlar ki, esbab yalnız birer bahanedirler, birer perdedirler. Dağ gibi bir çam ağacının cihazatını dokumak ve yetiştirmek için bir köy kadar yüz fabrika ve destgâh yerine küçücük çekirdeği gösterir; “İşte bu ağaç bundan çıkmış” diye, Sâniinin o çamdaki gösterdiği bin mucizâtı inkâr eder misillü, bazı zahirî sebepleri irâe eder. Hâlıkın ihtiyar ve hikmetle işlenen pek büyük bir fiil-i rububiyetini hiçe indirir. Bazan gayet derin ve bilinmez ve çok ehemmiyetli, bin cihette de hikmeti olan bir hakikate fennî bir nam takar. Güya o nam ile mahiyeti anlaşıldı, âdileşti, hikmetsiz, mânâsız kaldı!


âdileşmek: basitleşmek, sıradanlaşmak
âfât: afetler, musibetler
âlem: kâinat, evren (bk. a-l-m)
Amerika: (bk. bilgiler)
cehalet: cahillik
cevv: hava, gökyüzü
cihazat: organlar, donanım
cihet: yön, taraf
daire-i külliye: geniş, kapsamlı, herşeyi içine alan daire (bk. k-l-l)
dalâlet: hak yoldan sapkınlık, inançsızlık (bk. ḍ-l-l)
destgâh: tezgâh, işyeri
eblehâne: ahmakçasına
emsalsiz: benzersiz (bk. m-s̱-l)
esbab: sebepler (bk. s-b-b)
fennî: bilimsel
fiil-i rububiyet: Cenab-ı Allah’ın bütün varlık âlemini kuşatan terbiye ve idare edicilik fiili (bk. f-a-l; r-b-b)
hadsiz: sınırsız
hakikat: gerçek (bk. ḥ-ḳ-ḳ)
Hâkim: herşeyi hükmü altında tutan, herşeye galip olan Allah (bk. ḥ-k-m)
hâkimiyet: egemenlik (bk. ḥ-k-m)
Hâlık: herşeyi yaratan Allah (bk. ḫ-l-ḳ)
hararet: sıcaklık, ısı
harb-i umumî: dünya savaşı
haysiyetiyle: özelliğiyle
heyet-i mecmua: genel yapı, bütün (bk. c-m-a)
hezeyan: saçmalama
hikmet: herşeyin belirli gayelere yönelik olarak, mânâlı, faydalı ve tam yerli yerinde olması (bk. ḥ-k-m)
ihtiyar: irade, dileme, tercih (bk. ḫ-y-r)
inkâr: kabul etmeme, reddetme (bk. n-k-r)
irade: dileme, tercih ve seçim yapma gücü (bk. r-v-d)
irâe etmek: göstermek
işârât-ı Rabbâniye: herşeyi terbiye edip idaresi ve egemenliği altında bulunduran Allah’ın işaretleri (bk. r-b-b)
kâinat: evren, yaratılmış herşey (bk. k-v-n)
Kastamonu: (bk. bilgiler)
kayyumiyet: Allah’ın daimî mevcudiyeti ve herşeyi her an ayakta tutması (bk. ḳ-v-m)
kudret: güç, kuvvet, iktidar (bk. ḳ-d-r)
küllî: genel, kapsamlı (bk. k-l-l)
mahiyet: esas, nitelik, özellik
mânâ: anlam (bk. a-n-y)
misillü: gibi (bk. m-s̱-l)
mu’cizât: mu’cizeler (bk. a-c-z)
mukabele: karşılıknam: ad
neş’et eden: doğan, meydana gelen
nev-i insan: insanlık
Rab: herbir varlığa yaratılış gayelerine ulaşmaları için muhtaç olduğu şeyleri veren, onları terbiye edip idaresi ve egemenliği altında bulunduran Allah (bk. r-b-b)
Rububiyet: Rablık; Allah’ın herbir varlığa yaratılış gayelerine ulaşmaları için muhtaç olduğu şeyleri vermesi, onları terbiye edip idaresi ve egemenliği altında bulundurması (bk. r-b-b)
Sâni: herşeyi sanatla yaratan Allah (bk. ṣ-n-a)
sema: gök (bk. s-m-v)
suret: şekil, biçim, görüntü (bk. ṣ-v-r)
tecelli: yansıma, görünme (bk. c-l-y)
temerrüd: inat etme
terbiye-i İlâhiye: Cenab-ı Allah’ın terbiyesi (bk. r-b-b; e-l-h)
tuğyan: azgınlık, taşkınlık, zulüm ve küfürde çok ileri gitme (bk. ṭ-ğ-y)
umumî: genel
zahir: açık, görünür (bk. ẓ-h-r)
zahirî: görünürdeki (bk. ẓ-h-r)
zındıka: dinsizlik

İşte, gel, belâhet ve hamâkatin nihayetsiz derecelerine bak ki, yüz sahife ile tarif edilse ve hikmetleri beyan edilse ancak tamamıyla bilinecek derin ve geniş bir hakikat-i meçhuleye bir nam takar; malûm bir şey gibi, “Bu budur” der. Meselâ, “Güneşin bir maddesi, elektrikle çarpmasıdır.”

Hem birer irade-i külliye ve birer ihtiyar-ı âmm ve birer hâkimiyet-i nev’iyenin ünvanları bulunan ve “âdetullah” namıyla yad edilen fıtrî kanunların birisine, hususî ve kasdî bir hadise-i Rububiyeti ircâ eder. O ircâ ile, onun nisbetini irade-i ihtiyariyeden keser; sonra tutar, tesadüfe, tabiata havale eder, Ebu Cehil’den ziyade muzaaf bir echeliyet gösterir. Bir neferin veya bir taburun zaferli harbini bir nizam ve kanun-u askeriyeye isnad edip kumandanından, padişahından, hükûmetinden ve kasdî harekâttan alâkasını keser misillü, âsi bir divane olur.

Hem meyvedar bir ağacın bir çekirdekten icadı gibi, bir tırnak kadar bir odun parçasından, çok mucizatlı bir usta, yüz okka muhtelif taamları, yüz arşın muhtelif kumaşları yapsa, bir adam o odun parçasını gösterip dese, “Bu işler tabiî ve tesadüfî olarak bundan olmuş”; o ustanın harika san’atlarını, hünerlerini hiçe indirse, ne derece bir hamâkattir. Aynen öyle de…

Yedinci sual: Bu hadise-i arziye, bu memleketin ahali-i İslâmiyesine bakması ve onları hedef etmesi neyle anlaşılıyor? Ve neden Erzincan ve İzmir taraflarına daha ziyade ilişiyor?

Elcevap: Bu hadise hem şiddetli kışta, hem karanlıklı gecede, hem dehşetli soğukta, hem Ramazan’ın hürmetini tutmayan bu memlekete mahsus olması, hem tahribatından intibaha gelmediklerinden, hafifçe gafilleri uyandırmak için o zelzelenin devam etmesi gibi çok emarelerin delâletiyle, bu hadise ehl-i imanı hedef edip, onlara bakıp, namaza ve niyaza uyandırmak için sarsıyor ve kendisi de titriyor.

Biçare Erzincan gibi yerlerde daha ziyade sarsmasının iki vechi var:


âdetullah: Allah’ın tabiatta yürürlükte olan kanun ve kuralları
ahali-i İslâmiye: Müslüman halk (bk. s-l-m)
arşın: yaklaşık 68 cm’lik bir ölçü birimi
âsi: isyan eden, başkaldıran
belâhet: aptallık
beyan edilmek: açıklanmak (bk. b-y-n)
biçare: çaresiz
delâlet: delil olma, işaret etme
divane: deli, akılsız
Ebu Cehil: (bk. bilgiler)
echeliyet: son derece cahillik
ehl-i iman: iman edenler, mü’minler (bk. e-m-n)
emare: belirti, işaret
Erzincan: (bk. bilgiler)
fıtrî: yaratılıştan gelen, doğal (bk. f-ṭ-r)
gafil: duyarsız, sorumsuz, âhiretten ve Allah’ın emir ve yasaklarından habersiz davranan (bk. ğ-f-l)
hadise-i arziye: yerle ilgili olay
hadise-i Rububiyet: herşeyi terbiye edip idaresi ve egemenliği altında bulunduran Allah’ın gerçekleştirdiği hadise (bk. r-b-b)
hakikat-i meçhule: bilinmeyen gerçek (bk. ḥ-ḳ-ḳ)
hâkimiyet-i nev’iye: bir sınıfın üstün olduğu egemenlik (bk. ḥ-k-m)
hamâkat: ahmaklık
harb: savaş
harekât: hareketler
hikmet: herşeyin belirli gayelere yönelik olarak, mânâlı, faydalı ve tam yerli yerinde olması (bk. ḥ-k-m)
hürmet: saygı (bk. ḥ-r-m)
icad: var etme, yaratma (bk. v-c-d)
ihtiyar-ı âmm: Allah’ın herşeyi kuşatan iradesi, seçme ve tercih gücü (bk. ḫ-y-r)
intibah: uyanış
irade-i ihtiyariye: hür tercih, hür seçim (bk. r-v-d; ḫ-y-r)
irade-i külliye: Allah’ın herşeyi kaplayan iradesi (bk. r-v-d; k-l-l)
irca: döndürme, yönlendirme
isnad: dayandırma (bk. s-n-d
)İzmir: (bk. bilgiler)
kanun-u askeriye: askerlik kanunu (bk. ḳ-n-n)
kasdî: isteyerek (bk. ḳ-ṣ-d)
mahsus: özel
mâlum: bilinen (bk. a-l-m)
meyvedar: meyveli
misillü: gibi (bk. m-s̱-l)
mu’cizatlı: mu’cizeler gösteren (bk. a-c-z)
muhtelif: çeşitli
muzaaf: kat kat
nam: ad
nefer: asker, er
nihayetsiz: sonsuz
nisbet: bağ (bk. n-s-b)
niyaz: dua, yalvarma
nizam: düzen (bk. n-ẓ-m)
okka: 1.283 grama karşılık gelen ağırlık ölçüsü
taam: yiyecek
tabiat: doğa, canlı cansız varlıklar, maddî âlem (bk. ṭ-b-a)
tabiî: tabiat gereği, kendiliğinden (bk. ṭ-b-a)
tahribat: yıkımlar, bozulmalar
vecih: yön, taraf
ziyade: fazla, çok

Biri: Hataları az olmak cihetiyle, temizlemek için tâcil edildi.

İkincisi: O gibi yerlerde kuvvetli ve hakikatli iman muhafızları ve İslâmiyet hâmileri az veya tam mağlûp olmak fırsatıyla, ehl-i zındıkanın orada tesirli bir merkez-i faaliyet tesisleri cihetiyle, en evvel oraları tokatladı ihtimali var. Lâ ya’lemu’l-ğaybe illâllah.1

سُبْحَانَكَ لاَ عِلْمَ لَنَۤا اِلاَّ مَا عَلَّمْتَنَا اِنَّكَ اَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ     2


Dipnot-1

Gaybı Allah’tan başkası bilemez.

Dipnot-2

“Seni her türlü noksandan tenzih ederiz. Senin bize öğrettiğinden başka bilgimiz yoktur. Muhakkak ki ilmi ve hikmeti herşeyi kuşatan Sensin.” Bakara Sûresi, 2:32.


ehl-i zındıka: dinsizler
hâmi: koruyucu
mağlûp olmak: yenilmek
merkez-i faaliyet: faaliyet merkezi (bk. f-a-l)tâcil edilmek: çabuklaştırılmak

KAYNAKLAR

Risale-i Nur Külliyatı, Sözler, On Dördüncü Söz, On Dördüncü Sözün Zeyli, Söz Basım Yayın Ltd. Şti., Mart 2012, İstanbul.

http://www.erisale.com/#content.tr.1.241

“Deprem İlahi İkazdır – On Dördüncü Sözün Zeyli – Cumartesi Dersleri 14. 7.” için bir yanıt

  1. Tam günümüzü yansıtıyor. Allah hepimizin tövbelerini kabul etsin ve bizlere merhametiyle muamele etsin. Amin.

Feel free to comment. Yorum yapmaktan çekinmeyin.

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.