Bu sayfada Türkiye’deki 14 Mayıs 2023 seçimlerinde ittifak kuran siyasi partilerin ortak politiklar mutabakat metninde bulunan eğitim ile ilgili politikalar yer almaktadır. Kaynak olarak siyasi partilerin kendi internet siteleri kullanılmıştır.
ORTAK POLİTİKALAR MUTABAKAT METNİ – EĞİTİM POLİTİKALARI
VII
EĞİTİM ve ÖĞRETİM
Okul Öncesi Eğitim
İlköğretim
Ortaöğretim
Yükseköğretim
Öğretmen
Özel Eğitim, Özel Yetenekli Öğrenciler,
Yaşam Boyu Eğitim ve Okullar
• Milli Eğitimi bir ideolojik çatışma alanı olmaktan çıkaracağız.
• Muasır medeniyet seviyesine çıkmak için eğitimi toplumsal ve ekonomik kalkınmanın temel unsuru olarak tüm paydaşların katılımıyla yapılandıracağız.
• Fikri, irfanı ve vicdanı hür nesiller yetiştireceğiz.
• Eğitim kurum ve süreçlerini cinsiyet, etnik köken, din, dil, yerleşim yeri, sağlık durumu,
sosyo-ekonomik koşulları ayırt etmeden, fırsat eşitliği ve adaletini ve herkesin nitelikli
eğitim hakkını garanti altına alan kapsayıcı bir anlayışla düzenleyeceğiz.
• Öğrenme-öğretme ortamlarını, beceri odaklı öğrenmeye dayalı, eleştirel düşünmeyi ve sorgulamayı geliştirecek biçimde düzenleyeceğiz.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB)’nı içerik, akademik kadro, fiziki alt yapı, finans, ölçme, değerlendirme ve teftiş mekanizmalarını yeniden yapılandırarak, bilimsel veriye dayalı, şeffaf ve
hesap verebilir biçimde yöneteceğiz.
• MEB’i dijitalleştirecek ve eğitim teknolojilerinin geliştirilmesinde öncü ve ön açıcı bir kurum
haline getireceğiz.
• MEB ana hizmet birimlerindeki idari pozisyonlara eğitim kökenli ve liyakatli atamaların yapılmasını esas alacağız.
• Okul yöneticiliğinde ve bakanlık bünyesindeki görevlendirme ve ilerlemelerde kıdem, yönetim tecrübesi, yeterlilik, proje, ödül, yüksek lisans, doktora ve benzeri somut kriterleri esas alacağız.
• Talim ve Terbiye Kurulunu liyakati esas alan yapısıyla politika belirleyen, eğitim öğretime
yön veren etkin bir konuma kavuşturacağız.
• Devlet okullarındaki öğrencilere ücretsiz süt, su ve öğle yemeği vereceğiz.
• Okul öncesi, ilköğretim ve orta öğretimdeki tüm öğrencilere yardımcı kitaba ihtiyaç duymayacak şekilde ders kitaplarını yerel esnafa ve ekonomiye katkıda bulunacak şekilde ücretsiz temin edeceğiz.
• “Eğitim Destek Kartı” ile anaokulundan üniversiteye kadar devlet okullarındaki ihtiyaç sahibi öğrencilerin kırtasiye, çanta, kıyafet ihtiyaçlarını ve internete erişimlerini ücretsiz karşılayacağız.
• Okul öncesi eğitimi çalışan ebeveynlerin ihtiyaçlarını da gözeterek “tam gün tam destek”
ilkesi çerçevesinde düzenleyeceğiz.
• Ebeveynlerin gün içi kısa süreli işlerini görebilmek için, büyükşehirler başta olmak üzere her mahallede en az bir okulda bir sınıfı çocuk bakım merkezi haline getireceğiz.
• Sınav güvenliğini kamu vicdanında hiçbir tereddüt oluşturmayacak şekilde sağlayacağız.
• Ortaöğretime geçişlerde sınav odaklı değil süreç odaklı bir sistemi geliştirecek, öğrencinin
öğrenim sürecindeki notlarını, performansını, ilgisini, yeteneğini ve becerilerini dikkate alarak fırsat eşitliği ve adaleti çerçevesinde bir yönlendirme yapacağız.
• Liselere Giriş Sınavlarında yıldan yıla değişen uygulamalara son verecek, LGS sınavını süreç içinde kaldıracağız.
• Üniversiteye girişte yılda bir defa yapılan sınav yerine çoklu sınav imkânı sunacağız.
• Zorunlu eğitimi 1 yılı okul öncesi eğitim, 5 yılı ilkokul, 4 yılı ortaokul, 3 yılı ise lise olmak üzere 1+5+4+3 şeklinde uygulayacağız.
Okul Öncesi Eğitim
• Altyapıları oluşturarak okul öncesi eğitimi 1 yıl zorunlu tutarak ücretsiz sağlayacak ve isteğe bağlı olarak 3 yaş ve üzerine erken çocukluk eğitimi imkânı sunacağız.
• Çocuklarımıza üç yaşından itibaren; dil, zeka ve beceri gelişimlerini, doğayı tanımalarını,
değerler eğitimini, kişisel, fiziksel ve eğitsel gelişmelerini bütüncül bir yaklaşım ile sağlayacağız.
• Kreşleri ülke çapında yaygınlaştırarak okul öncesi çocukların eğitim hayatına başlamalarında fırsat eşitliğini sağlamak amacıyla kamu, özel sektör, STK, üniversite ve yerel yönetimlerden oluşan “Kreş Ekosistemi Modeli”ni ve “Erken Çocukluk Bakımı ve Eğitimi Programı”nı hayata geçireceğiz.
İlköğretim
• 5 yıllık ilkokulun 5. sınıfını bir üst öğrenime akademik hazırlık programı şeklinde, 4 yıllık ortaokulun ilk yılını ise yabancı dil ve kodlama hazırlık sınıfı şeklinde düzenleyeceğiz.
• İlköğretimde evrensel etik, insan hakları, adalet, sağlık, çevre ve hayvan hakları, kültür, sanat, bilim, spor konusunda farkındalığın artırılmasını sağlayacak, müfredatı teknoloji ve inovasyona dönük farkındalığı artıracak şekilde güncelleyecek, oyunlaştırma gibi tekniklerle
öğrencilerimize programlama ve girişimcilik felsefesi kazandıracağız.
• İlköğretim kademesinde temel becerilerin geliştirilmesi ve öğrenme yoksulluğunun ortadan kaldırılması için bir eylem planı hazırlayacağız.
• Ders saatleri ve müfredatı yeniden planlayıp pedagojik açıdan çocukların yaşına uygun hale getireceğiz.
• Ortaokullarda sanat, spor ve bilim gibi alanlarda başta olmak üzere seçmeli derslerin sayısını artıracağız.
• Altyapı eksikliklerini gidererek tüm eğitim kademelerinde tam gün eğitime geçeceğiz.
• Kapatılan köy okullarını yeniden açacak, taşımalı eğitim uygulamasına son vereceğiz.
• Okul bazında kaynak, fiziki tesis ve donanım yetersizliklerini tespit edecek, eşit ve adil bir
eğitim öğretim fırsatı için okullar arası nicelik ve nitelik farkını en aza indirmek üzere bir
eylem planı hazırlayacağız.
• Zorunlu haller dışında birleştirilmiş sınıf uygulamasına son vereceğiz.
• Sınıfların çok kalabalık olduğu yerlerde yeni okul yapımına öncelik vereceğiz.
• Tüm engel gruplarına uygun okullar inşa edecek, engelli çocuklarımızın okuldan mahrum
kalmasına izin vermeyeceğiz.
• Kız çocukların okullaşma ve okula devam oranını artıracak her türlü çabayı gösterecek, gerekli destek ve teşvikleri sağlayacağız.
• Hiçbir öğrencinin tercih etmediği bir lise türüne ya da programına gitmek zorunda kalmayacağı; öğrencinin ilgisi, tercihi, yeteneği ve akademik başarısını esas alacak bir rehberlik ve yönlendirme sistemi oluşturacağız.
• Dijital içerik ve ortamlar kullanılarak öğrencilerin en az bir yabancı dil öğrenmesini ve yazılım ile kodlama becerisi kazanmasını sağlayacağız.
• Dijital uçurumu ortadan kaldırmak için EBA altyapısını geliştirerek işlevsel hale getireceğiz.
• Her okula Milli Eğitim Bakanlığınca denetlenecek okul temelli bir bütçe verecek, okullara
öğrenci başına kaynak aktaracağız.
• Okul Aile Birliği adı altında bağış, yardım ve benzeri suistimale açık ödemeleri kaldıracağız.
Ortaöğretim
• Lise eğitiminde salt bilgi veren ve sınav odaklı yaklaşımdan sosyal-duygusal ve bilimsel
düşünme, mesleki eğilim, sosyal farkındalık, kimlik kazanımı gibi konularda rehberlik odaklı
sisteme geçeceğiz.
• Lisede öğrencilerin ilgi, yetenek ve isteklerini karşılayacak esnek müfredat, seçmeli dersler ve MEB çevrimiçi eğitim platformlarında alınacak derslerle bireyselleştirilmiş akademik ve mesleki yönlenmelerini sağlayacağız.
• Ortaöğretim kurumları hakkında yapılan nitelikli veya niteliksiz şeklindeki, eğitim anlayışına
aykırı ayrımları ortadan kaldıracak, bütün kurumların kaliteli bir eğitim yapısına dönüşmesini sağlayacağız.
• Eğitime erişim imkânı olmayan bölgelerde, merkezi Yatılı Bölge Ortaokulları ve pansiyonlu
liseleri yaygınlaştıracak, Yatılı Teknoloji Liseleri açacağız.
• Bütün Organize Sanayi Bölgelerine sektörlerin ihtiyaçları doğrultusunda yatılı Mesleki ve
Teknik Liseler açacak, bu okulları, Milli Eğitim Bakanlığı ve Organize Sanayi Bölgesi yönetimiyle işbirliği içinde yöneteceğiz.
• Üniversitelerin liselere dönük girişimcilik ve teknoloji kuluçka merkezleri açmalarını destekleyeceğiz.
• Eğitim fakülteleri ile okullar arasındaki entegrasyonu sağlayacağız.
• Yurt içi ve uluslararası karşılıklı değişim programlarını üniversitelerle sınırlı tutmayacağız.
• Açık Öğretim Lise’lerine düzenleme getireceğiz.
Yükseköğretim
• YÖK’ü kaldıracak, yüksek öğretim kurumlarının akademik, idari ve mali özerkliğine müdahale etmeksizin yüksek öğretimin planlanması ve yükseköğretim kurumları arasında koordinasyonun sağlanması şeklinde sınırlı görevleri bulunan bir kurul kuracağız.
• Yükseköğretim kurumlarının bilimsel, idari ve mali özerkliğini güvence altına alacağız.
• Yükseköğretim kurumlarının yönetim ve denetiminin kendi öğretim üyeleri arasından seçimle oluşturdukları organlar eliyle gerçekleştirilmesini sağlayacağız.
• Yönetim ve denetim organları ile öğretim elemanlarının ancak bu kurumların yetkili organları tarafından görevden uzaklaştırılabileceğini güvence altına alacağız.
• Üniversitelerin, Senatolarınca önerilen ve akademisyenler tarafından oylanan; akademisyenler, mezunlar, öğrenciler, yerel yönetimler, iş dünyası, meslek örgütleri ve halktan temsilcilerden oluşan bir üst kurul tarafından çoğulcu, katılımcı ve sürdürülebilir bir vizyonla yönetilmesini sağlayacağız.
• Üst kurulların rektör seçim süreçlerini her üniversiteye özgü olacak şekilde yönetmesini düzenleyeceğiz.
• Üst kurulların seçimi, çalışması, görev süresi gibi hususları yönetmelikle belirleyeceğiz.
• Üniversitelerde idari, mali ve bilimsel özerkliği sağlayacak, üniversiteleri özgür düşüncenin,
bilimsel çalışma ve tartışmaların merkezi haline getireceğiz.
• Akademisyenlerin ifade hürriyeti önündeki engelleri kaldıracağız.
• Yükseköğretimde içerik ve süreçleri “profesyonel yeterlilik”, “vizyon geliştirme” ve “üretim”
odaklı olarak düzenleyeceğiz.
• Her şehre her ilçeye üniversite açma anlayışını değiştirecek, ülkemizin hedef ve ihtiyaçlarına göre üniversite, fakülte ve bölümlerin yeniden planlanmasını ve yapılandırılmasını sağlayacağız.
• Üniversitelerin bölgesel ve yapısal olarak farklı alanlarda ihtisaslaşmasını ve markalaşmasını sağlayacağız.
• Yükseköğretim’e bütçeden daha fazla kaynak tahsis edeceğiz.
• Üniversitelerin bilgi üretme ve bilgiyi ticarileştirme süreçlerinde, özel kesim ve kamu kesimi ile işbirliğini güçlendirecek modelleri destekleyeceğiz.
• Üniversitelerimizin başka ülkelerde dijital veya fiziki kampüs açmalarını teşvik edecek, öğrenci değişim programlarını destekleyeceğiz.
• Üniversitelerimizin uluslararası öğrenci almasını güçlendirilmiş standartlar çerçevesinde
teşvik edecek, yabancı ve nitelikli akademik personel ve yönetici istihdam etmelerinin önünü açacağız.
• Yurtdışı denklik süreçlerini yüksek standartlar getirerek hızlı ve güvenli bir sistemle kolaylaştıracağız.
• Öğretim elemanları için şart koşulan yabancı dil başarı puanını yükselteceğiz.
• Yağmacı dergiler aracılığıyla yapılan intihal ile kararlı biçimde mücadele edecek, ülkemizi
intihal listelerinden çıkaracağız.
• Üniversitelerde yüksek lisans ve doktora programlarında burslu öğrenci sayısını artıracağız.
• Yüksek lisans ve doktora tezlerinin kalitesini artıracağız.
• Üniversite diplomalarının akredite olmaları için mekanizmalar kuracak, her diplomanın istihdam yetkinliğini üniversite tercihi yapanların bilgisine sunacağız.
• Eğitim görülecek üniversitelerle ilgili standartları yükselterek yurt dışına gönderilen lisansüstü öğrencilerinin sayısını artıracağız.
• Alanlar arası geçişte derslerin kredi ve içerik gibi kriterleri tek merkez tarafından değerlendirilerek, denklik ve muafiyet koşullarının sadeleştirilmesini sağlayacağız.
• Açık öğretim bölümlerini ihtiyaca göre yeniden düzenleyeceğiz.
• Üniversite arazilerini ranta kurban ettirmeyeceğiz.
• Yeni yurt binaları yaparak ve üniversite kampüsü etrafındaki binaları kiralama yöntemiyle
“genişletilmiş kampüs” uygulamasını başlatarak üniversitelerin yurt sorununu çözeceğiz.
• KYK kredi ve burslarını yeni bir anlayışla ele alacağız, dağıtım süreçlerini şeffaf hale getireceğiz.
Öğretmen
• Öğretmenlerimizin kurumsal ve toplumsal niteliği ile saygınlığını artırmayı temel önceliğimiz yapacağız.
• Öğretmen başına öğrenci sayısında OECD ortalamasına ulaşmayı hedefleyeceğiz.
• Öğretmenlik Meslek Yasasını değiştirecek, öğretmenlerin özlük haklarını iyileştirecek, öğretmenleri öğretmen, uzman öğretmen ve başöğretmen şeklinde gruplayan uygulamaya
son vereceğiz.
• Üniversite seçme sınavlarının, “Öğretmenlik Mesleği” ile ilgili tercihlerinde taban puanı sınırlaması getirecek, taban puanı arz ve talebe göre dinamik bir biçimde belirleyecek ve nitelik açısından kontrolü sağlayacağız.
• Ataması yapılmayan öğretmen havuzunu eriteceğiz.
• Öğretmenlik alanlarına uygun fakültelerden mezun olanlara, bitirdikleri bölümün giriş puanının ilgili eğitim fakültesinin giriş puanıyla denk olması ve Eğitim Fakültelerinde yüksek
lisans yapmaları şartıyla öğretmen olma imkanı sağlayacağız.
• Öğretmen atamalarında mülakatı kaldıracağız.
• Öğretmenin kariyer gelişiminde; öğretmenin katıldığı seminerler, hizmet içi eğitimler, aldığı
lisans üstü eğitim, katıldığı kurslar ve yürüttüğü ya da katılımcısı olduğu projeler ile öğrencilerinin başarılarını objektif olarak dikkate alacağız.
• Öğretmenlerin dijital içerik, interaktif ders ve akıllı tahta içeriği hazırlama gibi yeterliliklerini
geliştirecek, bilişim teknolojileri dahil meslek içi eğitimlerine ağırlık vereceğiz.
• Eğitim fakültelerinin sayı ve öğrenci kotalarının uzun vadeli kalkınma planları çerçevesinde
belirlenecek öğretmen ihtiyacıyla uyumlu olmasını sağlayacağız.
• Eğitim fakültelerindeki öğrencilerin kuramsal bilginin yanı sıra uygulamaya dönük eğitim almalarını, kısa-yüzeysel staj şeklinde değil okullarda eğitim içinde uygulamalı yetişmelerini
ve yetkin bir öğretmen adayı olarak mezun olmalarını sağlayacağız.
• Eğitim fakültelerinin hepsinin akredite olmalarını sağlayacağız.
• Öğretmen adaylarının “Yüksek Lisans” ile Eğitim Fakültelerinden mezun olmalarını sağlayacak, doktora yapmalarını teşvik edeceğiz.
• Öğretmenlerin, öğrenci eğitimini aksatmayacak şekilde yurtiçi, yurtdışı eğitim, sempozyum ve benzeri etkinliklere katılmasını sağlayacağız.
• Dezavantajlı bölgelerde staj yapılmasını özendirecek, öğretmelerin bu bölgelerde daha uzun süreli kalmalarını teşvik edecek mali destekler sağlayacağız.
Özel Eğitim, Özel Yetenekli Öğrenciler, Yaşam Boyu Eğitim ve Okullar
• Özel eğitime ihtiyacı olan dezavantajlı çocukların eğitime erişiminin önündeki tüm engelleri
kaldıracağız.
• Özel Eğitim ve Rehberlik Merkezlerinin faaliyetleri için paydaşların etkin katılımıyla öğrenci
merkezli ve insan hakları temelli bir anlayışla hizmet standartları ve ilkeleri oluşturacağız.
• Özel çocuklarımız için her il ve büyük ilçelerimizde çocuklarımızın özel durumuna (Otizm,
Asperger, Down ve diğer YGB tanısı olan evlatlarımız) uygun ve hayat boyu devam edecek
eğitim kampüsleri kuracak, ihtiyacı olan çocukların bu kampüslerdeki yurtlarda barınmalarını sağlayacağız.
• Özel eğitimde yardımcı teknolojileri; özel gereksinimi olan bireylerin öğretimini bireyselleştirmek, bağımsızlıklarını artırmak ve yaşam kalitelerini yükseltmek amacıyla kullanacağız.
• Tüm özel gereksinimli öğrencilerin durumlarına göre gerekli araç, gereç, doküman ve benzeri ihtiyaçlarını karşılayacağız.
• Özel gereksinimli öğrencilerin kaynaştırma sınıflarına alınmalarının önündeki engelleri kaldırmak üzere devlet okullarındaki eğitimcilerin bu konudaki yeterlilik düzeylerini arttıracak, gerekli kaynak ve materyal desteğini sağlayacağız.
• Okul öncesi, ilkokul ve ortaokullarda öğrencilerin yetenek taramalarının yapılması ve özel
yetenek alanlarında ders dışı desteklerin sağlanması amacıyla bir eylem planı hazırlayacağız.
• Üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerimizi, objektif ölçütlerle tespit ederek, bu öğrencilerimiz için özel okullar açacak, özel destek programları hazırlayacak ve okul dışı eğitim olanakları ile burs sağlayacağız.
• Özel yetenekli öğrencilerin yetkinlik ve ilgi alanlarına göre özgün programlar oluşturacak,
üst eğitim seviyelerinden ders almalarının önü açacak, orta öğretim ve üniversite sistemini
bu yaklaşımla gözden geçireceğiz.
• Bilim ve Sanat Merkezleri’ne öğrenci seçme sürecinin ailelere eğitimsel açıdan anlamsız bir yük getiren sınava hazırlık sürecini önleyecek tedbirleri alacak, çağdaş yöntemlerle yetenek
taraması yaparak etkin bir rehberlik ve yönlendirme sistemi oluşturacağız.
• Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlığı’nı (RPD) her an her yerde ulaşılabilir profesyonel bir
hizmet alanı haline getireceğiz.
• Erken çocukluk eğitiminden, liseye kadar olan tüm eğitim kademelerinde, okulun öğrenci
sayısına göre ihtiyacı karşılayacak nitelikte RPD kadrosu oluşturacağız.
• Birer ikişer haftalık kurslarla bireylere, kişisel, mesleki ve akademik rehberlik hizmetleri
sunmanın ciddi sakıncalarının önüne geçmek için RPD hizmetlerinde uzmanlaşmayı şart
koşacağız.
• “Her Yer Okul, Her An Eğitim” anlayışıyla eğitim sistemini 3 yaşından başlayıp hayat boyu
süren bir biçimde yapılandıracağız.
• Hayat Boyu öğrenme anlayışını, bir yaşam biçimine dönüştürerek, tüm vatandaşlarımıza
otomasyon ve iş alanlarındaki hızlı dönüşümün yaratacağı uyum ihtiyacını karşılaşmaya yönelik bilgi, beceri ve donanımı kazandıracağız.
• Esnek, ihtiyaçlara hızlı bir şekilde cevap/tepki verebilen modüler hayat boyu öğrenme programları oluşturacağız.
• Yaygın eğitim kurumlarını yaşam boyu eğitim yaklaşımı çerçevesinde tüm halkın ihtiyaç
duyduğu eğitimi alabileceği şekilde bir yapıya kavuşturacağız.
• Üniversiteleri halka açacak, farklı yaş kitlelerinin farklı sınıflarda farklı programlarda ama
aynı zamanlarda kampüsleri kullanabilmelerini sağlayacağız.
• Halk eğitim merkezlerinin yapısı ve süreçlerini yeniden düzenleyecek, öğrenme ve becerileri ölçme-değerlendirme, sertifikasyon veya belgelendirme alanlarında standartlar oluşturacağız.
• Hayat boyu öğrenmede işletmeler, organize sanayi bölgeleri, halk eğitim merkezleri, kültür
merkezleri, meslek yüksek okulları ve üniversitelerin iş birliğini güçlendireceğiz.
• Mesleklerinde derinleşmek ve meslek değiştirmek için dinamik eğitim yapısını her yaş için
kurgulanmasını teşvik edeceğiz.
• Sanayinin ihtiyacını karşılamak ve gelecek teknolojilere hazırlık yapmak için hayat boyu
eğitim programlarını teşvik edecek, kısa ve orta döngülü teknolojilere hazırlık yapılmasını
sağlayacağız.
• Ebeveyn Eğitimine, eğitim politikalarımızın odağında yer vereceğiz.
• Okulların mimari yapılarını engellilerin ihtiyaçlarını, ortak çalışma alanlarını, spor ve sanat
(resim, müzik, konser) mekanlarını dikkate alarak tasarlayacak ve mevcutları bu çerçevede
iyileştireceğiz.
• Okul kantinlerinin, bahçelerinin ve tuvaletlerinin güvenlik ve temizlik yönünden sürekli
kontrol altında tutulmasını ve yeterli sayıda temizlik görevlileri istihdam edilmesini sağlayacağız.
KAYNAKLAR
https://devapartisi.org/guclendirilmis-parlamenter-sistem/mutabakat-metinleri
https://www.dp.org.tr/haber/alti-siyasi-parti-genel-baskaninin-ortak-aciklamasi-05-01-2023
https://gelecekpartisi.org.tr/duyuru/ortak-politikalar-mutabakat-metni-1675245521
https://iyiparti.org.tr/yarinin-turkiyesi-icin-ortak-politikalar-mutakabat-metni
